سرمایه‌گذاران کجا هستند؟/ بازار در کف

به گزارش صدای بورس، «ارزنده نیست بفروشید!» این روزها مدام این جمله را از زبان بسیاری از مردم عادی و حتی بعضی از کارشناسان بازار سرمایه می‌شنویم و گمان می‌کنیم که خرید سهام شرکت‌های بورسی صرفه ندارد اما حقیقت چیز دیگریست.

اگر از فضایی که این روزها بر ضد بازار سرمایه ایجاد شده خارج شویم و از «حرف» به «عدد» رجوع کنیم، می‌توانیم به وضوح ببینیم که بورس ایران کاملا ارزنده است. البته تجربه نشان داده است که بدون صعود بازار، خبری از ورود سرمایه‌گذاران خاکستری به بورس نخواهد بود.
یکی از پارامترهای بنیادی که از قدیم‌الایام به عنوان معیاری برای ارزندگی بازار شناخته شده، نسبت قیمت به سود محقق شده مبتنی بر فصول گذشته و تحلیلی است. طبق اطلاعاتی که از بورس ویو استخراج شده است، (P/E(ttm بازار سرمایه در حال حاضر با ۵.۵۲ در بهترین وضعیت خود قرار دارد. به این معنی که عمده سهام داخل بازار سرمایه، ۲۰ درصد قیمت‌شان سود می‌سازند که این عدد برای روزهای ابتدایی سال جاری ۷ و برای ۱۸ بهمن ۱۴۰۳ برابر با ۸.۲ است. همچنین بالاترین عدد این نسبت در سال‌های اخیر متعلق به رشد کاذب بازار در سال ۹۹ بوده که در ۲۴ تیر ماه آن سال به عددی بالغ بر ۴۱.۳ رسیده است.
دیگر نسبت مهمی که باید در این میان، بررسی شود EV/EBIt است که شاید بسیاری از افراد با آن آشنا نیستند. این ارزش طبق نظر برخی از کارشناسان حتی از نسبت P/E نیز قابلیت استناد بیشتری دارد، چراکه متکی به سود حاصل شده یک فصل نیست و ارزش بنگاه به سود قبل از بهره و مالیات را مقایسه می‌کند. همچنین بازار سرمایه اکنون در یکی از بهترین نقاط این نسبت قرار داشت به این صورت که در حال حاضر بر روی عدد ۵.۱ قرار دارد. بیشترین عدد ثبت شده در سال جاری متعلق به ۲۷ اردیبهشت با عدد ۷.۶ بوده است.
یکی دیگر از نسبت‌هایی که در این روزها باید مورد بررسی قرار گیرد P/B است که در محدوده ۱.۸ قرار دارد که در پایین‌ترین نقطه در ۶ سال اخیر است. نکته قابل تأمل اینکه عدد مذکور در ۲۸ اردیبهشت سال جاری در محدوده ۳.۲ قرار داشته است.

افت و خیزهای ارزش بازار
شاید مهم‌ترین معیاری که می‌توانیم با آن ارزندگی فعلی بازار را مورد سنجش قرار دهیم «ارزش ریالی بازار» است؛ طبق آمار دریافت شده از بورس ویو ارزش ریالی بازار در دهه ۹۰ افت‌وخیز چندانی نداشته است به این صورت که در اواسط دی ماه ۱۳۹۲ برابر با ۵۲۲ همت بوده است که این عدد در خرداد ۱۳۹۷ به ۴۰۲ همت رسیده است، اما در ادامه روندی که به علت خروج آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت ۹۷ شکل گرفته بود، رشد آن با سرعت بسیاری شروع شد. همچنین این پارامتر بسیار مهم در شناخت ارزندگی بازار و ارزش سهام شرکت‌هایی که در درون آن فعال هستند در ۱۲ اسفند ۱۳۹۸ به ۲۴۰۰ همت رسید. سرعت رشد آن با حمایت‌های معنوی از بازار و تشویق‌ دولتمردان به سرمایه‌گذاران تشدید شد و ارزش بازار در ۱۹ مرداد به ۹۱۴۰ همت رسید که بعد از آن با سقوط مهیب بورس این ارزش نیز سقوط کرد. روند نزول ارزش بازار تا خرداد ماه سال ۱۴۰۰ با مقداری افت و خیز ادامه پیدا کرد و از این زمان نیز روند صعودی دیگری آغاز شد و از ۵۲۰۰ همت این زمان به ۷۳۰۰ همت در شهریور ماه همان سال رسید و از آن پس دوباره روند نزولی جدیدی را آغاز کرد که سر انجام آن بازاری ۵۵۰۰ همتی در بهمن ۱۴۰۰ شد. یکی از نزول‌های شدید ارزش بازار در ۵ سال اخیر از اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ آغاز شد و با آشوب‌های آن سال که از اواخر شهریور ماه به راه افتاد، شدت گرفت و عاملی شد تا ارزش بازار در روز ۴ آبان آن سال به ۵۲۰۰ برسد و بعد از برقراری ثبات در کشور روند صعودی آغاز شد و تا اردیبهشت ۱۴۰۲ ادامه پیدا کرد.

امان از یکشنبه سیاه
از روز یکشنبه سیاه ۱۴۰۲، ارزش ریالی بازار که در محدوده ۱۰۷۰۰ همتی قرار داشت شروع به نزول شدیدی کرد و در روزهای ابتدایی آبان به ۷۸۰۰ همت رسید. این عدد در ۱۵ فروردین ۱۴۰۳ به ۸۹۰۰ همت رسید. این عدد تا روز شهادت ریاست جمهور به ۸۸۰۰ همت رسید و از آن زمان تا ۲۴ مرداد با ۱۵۰۰ همت کاهش، روبه‌رو شد. این عدد در روز مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا در محدوده ۷۲۰۰ همت بود که با رای آوردن ترامپ رشد بسیار شدیدی کرد و در روزهای پایانی ۱۴۰۳ به ۸۸۰۰ همت رسید. پس از آن و با شروع سال جاری اخباری حول محور مذاکر ات منتشر و پس از آن نشست‌های عمان شروع شد که در پی آن بازار روند رو به سعادتی را تجربه کرد که به تبع، ارزش آن نیز بالا رفت و به ۱۱.۳ همت رسید. (۲۲ اردیبهشت-یک روز قبل از جنگ)

جنگ همه چیز را عوض کرد
صبح ۲۳ خرداد با ورود موشک‌های رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان همه معادلات دستخوش تغییر شد؛ ارزش بازار که در یکی از نقاط طلایی خود قرار گرفته بود روند نزولی به خود گرفت و با بازگشایی بازار به یکباره فرو ریخت به این صورت که در ۱۵ مرداد این عدد به ۸۷۰۰ همت رسید. البته پس از ورود علی اردشیر لاریجانی به شعام، انتشار اخباری در باب مذاکرات ایران و آمریکا و همچنین دعوت رئیس مرکز اطلاعات مالی برای صحبت در باب FATF، ارزش بازار بار دیگر جهش کرد و ۱۳۰ همت تا ۱۸ مرداد ماه رشد کرد.

• غریب حسینی - خبرنگار

• شماره ۶۰۱ هفته نامه اطلاعات بورس